దశమహావిద్యా అమ్మవార్లకు నవగ్రహాలకు ఇష్టమైనవి ఏ పువ్వులు వాడాలి తెలుసుకోండి

మన దేవాలయాలలో  దేవతలకు నిత్య పూజలలో వాడే పూలదండలు ఎలాంటివి వాడాలి??  వాటి రకాలు విశేషాలు* *దశమహావిద్యా అమ్మవార్లకు  ,నవగ్రహాలకు ఇష్టమైనవి ఏ పువ్వులు వాడాలి తెలుసుకోండి*

*  ఆగమ శాస్త్రాలలో పువ్వులు మరియు దండల వర్ణన* *Types of garlands*

*నానాపుష్యైర్విరచితా దాతవ్యా పుష్పమాలికా*

*మాలాభేదాస్తు తత్రైవోక్తాః*

ఏకజాతీయకైః పుష్పైర్భిన్నజాతీయకైరపి|

మాలా తథైకవర్ణా స్యాద్భిన్నవర్ణాఽపి వా ప్రియే||

సా పునస్త్రివిధా జ్ఞేయా పరిణాహవశేన తు|

పతేద్హృదయపర్యంతం యా మాలాఽ ఽ మోదశాలినీ||

వైకక్షికా సా విజ్ఞేయా సర్వావరతయా స్థితా|

అధోఽవలంబినీ నాభేః కౌసుమీ యా స్రగుచ్యతే||

సాఽధోరిణీ పరిజ్ఞేయా మధ్యమా పూర్వతోఽధికా|

ఆగుల్ఫస్త్రంసినీ యా తు పాదపద్మోపరి స్థితా||

వనమాలేతి సా ఖ్యాతా సర్వాభ్యః స్రగ్భ్య ఉత్తమా|

***పువ్వులు మరియు దండల వర్ణన***

 (Flower and Garland Description)

 భగవంతునికి లేదా పూజకు వివిధ రకాల పూలతో దండను అలంకరించి సమర్పించాలి.

 దండలలోని రకాలు మరియు వాటి లక్షణాలు 

🌼 దండల రకాలు (Types of Garlands)

 ప్రియమైనదానా (ప్రియే)! ఒకే జాతికి చెందిన  పువ్వులతో, లేదా  వేర్వేరు జాతులకు చెందిన  పువ్వులతో కూడా, ఆ దండ (మాలా) అదే విధంగా ఒకే రంగుతో కూడినదిగా లేదా వేర్వేరు రంగులతో కూడినదిగా ఉండవచ్చు.

దండల యొక్క పొడవును బట్టి వాటిని మూడు రకాలుగా విభజించారు.

🌷 మూడు రకాల దండల లక్షణాలు (Characteristics of the Three Types)

*సువాసనతో కూడినదై. దేవతకు వక్షస్థలం వరకు ఉండే, సువాసన గల దండను 'వైకక్షికా' అంటారు.

*నాభి క్రింద వరకు ఉండే దండను 'అధోరిణీ' అంటారు. ఇది వైకక్షికా కంటే పొడవైంది.

*చీలమండలం వరకు ఉండే అత్యంత పొడవైన దండను 'వనమాల' అంటారు, ఇది అన్నిటిలోకీ శ్రేష్ఠమైనది.

ఇలా పూల దండలను వాటి పొడవు ఆధారంగా మూడు రకాలుగా 

*వైకక్షికా (హృదయం వరకు), 

*అధోరిణీ (నాభి వరకు/క్రింద), 

*వనమాల (పాదముల వరకు) వర్ణించాయి.

*అథ ద్వితీయవిద్యాయాః నీలతంత్రే*

అష్టమ్యాం చ చతుర్దశ్యాం పూజయేచ్చ యథావిధి| ఆజ్ఞాసిద్ధిమవాప్నోతి జవాపుష్పం చ వర్వరీ|| చందనం చార్కకుసుమం దద్యాచ్ఛేవతాపరాజితాం|

 బంధూకమాలయా తుష్యేత్ తథా ఛాగప్రదానవత్||

ముఖ్యంగా శక్తి దేవతలను అష్టమి మరియు చతుర్దశి తిథులలో శాస్త్రోక్తంగా పూజించడం శ్రేష్ఠం

మందార పువ్వులు మరియు వర్వరీ పుష్పాలతో పూజించడం వలన పూజ చేసే వారికి కోరిన ఫలితాలు, ముఖ్యంగా అధికారం లేదా ఆజ్ఞాసమర్థత లభిస్తుంది.

గంధం, జిల్లేడు పువ్వు, మరియు తెల్ల శంఖపుష్పంతో శ్రీ దేవిని అర్చించాలి.

కేవలం బంధూక పువ్వుల దండ సమర్పించడం కూడా, పూర్వకాలంలో జరిగే బలిదానం (ఛాగప్రదానం) చేసినంత గొప్ప ఫలితాన్ని, దేవి అనుగ్రహాన్ని అందిస్తుంది.

*త్రిశక్తిరత్నే*

వజ్రపుష్యేణ సంమిత్రైరర్చయేత్ సిద్ధిహేతవే| అభావాద్వజ్రపుష్పస్య స్మరణాత్ సిద్ధిమాప్నుయాత్||

తులసీమాలతీవర్జం పుష్పం దద్యాత్ ప్రసన్నధీః||

పూజలో సిద్ధిని పొందాలంటే వజ్రపుష్పం, దానితో సమానమైన శక్తిగల లేదా దానికి తోడైన పువ్వులను ఉపయోగించాలి.

ఒకవేళ ఆ ముఖ్యమైన పువ్వు దొరకకపోతే, దానిని మనస్సులో తలచుకుని పూజ చేసినా కూడా అదే ఫలితం లభిస్తుంది

పూజకు తులసి మరియు మాలతి పువ్వులు మినహా, ఇతర పువ్వులను ఆనందంగా సమర్పించాలి.

****దేవుడికి పూజ చేసేటప్పుడు ప్రసన్నమైన మనస్సు తో ఉండటం చాలా ముఖ్యం*****

*మత్స్యసూక్తే*

పుష్పం శ్రేష్ఠం రక్తకోకం బంధూకం శతపత్రకం|

వర్వరీద్వితయం చైవ కర్ణికారద్వయం తథా|

వకమందారచూతాని కరవీరాణి శస్యతే||

*పుష్పాలలో శ్రేష్ఠమైనవి*

*రక్తకోకం - ఎర్ర కలువ (Red Lotus) లేదా ఒక రకమైన ఎరుపు పువ్వు.

*బంధూకం - బంధూకపువ్వు (దీనిని అంబ్రాలా ఫ్లవర్ అని కూడా అంటారు).

*శతపత్రకం - తామరపువ్వు (Lotus), ముఖ్యంగా వంద రేకులు కలిగినది.

*వర్వరీ ద్వితయం చైవ - రెండు రకాల వర్వరీ పుష్పాలు.

*కర్ణికార ద్వయం తథా - అలాగే, రెండు రకాల కర్ణికార పుష్పాలు (పసుపు రంగు పువ్వులు).

*వకమందార చూతాని - వక (ఒక రకమైన పూల చెట్టు), మందారం (Hibiscus), చూతం (మామిడి పూలు).

*కరవీరాణి శస్యతే - కరవీరం (గన్నేరు పువ్వు) పూజకు శ్రేష్ఠమైనది.

*శ్రీవిద్యాపద్ధతౌ*

జలజానీహ యావంతి శ్వేతకృష్ణారుణాని చ| జపాబంధూకముఖ్యాని రక్తాని స్థలజాన్యపి||

 శ్వేతాన్యపి సుగంధీని మల్లికావర్జితాని చ|

పీతాన్యపి తథా విల్వపత్రాణి చ సమర్పయేత్|| నిర్గంధం కృష్ణపుష్యం చ తులసీం చ పరిత్యజేత్| తులసీగంధమాత్రేణ కుద్ధా భవతి సుందరీ||

నార్చయేత్ త్రిపురామంబాం పలాశకుసుమైరపి||

నీటిలో పుట్టిన తెల్లని, నల్లని, ఎరుపు రంగుల పూలు ఎన్ని ఉన్నాయో అవన్నీ పూజకు అర్హమైనవి

ఉదాహరణకు, వివిధ రకాల కలువలు/తామరలు.

దట్టమైన ఎరుపు రంగులో ఉండే మందారం , బంధూకం వంటి భూమిపై పెరిగే  ఎరుపు పూలు కూడా ఉపయోగించవచ్చు.

మల్లికా పుష్పాలు మల్లెలు మినహా సువాసన కలిగిన తెల్లని పూలు కూడా ఉపయోగించవచ్చు.

అదేవిధంగా పసుపు రంగు పూలు మరియు బిల్వ పత్రాలు మారేడు ఆకులు కూడా సమర్పించాలి.

*నిషేధించబడినవి (The Forbidden Items)*

వాసన లేని నల్లని పువ్వును మరియు తులసిని పూర్తిగా వదిలివేయాలి ఉపయోగించకూడదు.

తులసి వాసన తగిలితే చాలు, ఆ సుందరీ శ్రీదేవి కోపగించుకుంటుంది.

(సాధారణంగా వైష్ణవ పూజలో తులసి అత్యంత పవిత్రమైనది, కానీ ఈ ప్రత్యేక శక్తి ఆరాధనలో ఇది నిషిద్ధం.)

త్రిపుర సుందరిని పలాశ పుష్పాలతో మోదుగ పూలతో కూడా పూజించకూడదు.

*కామ్యే తు మల్లికా న నిషిద్ధా . తదుక్తం జ్ఞానార్ణవే*

మల్లికామాలతీజాతీ కుందైశ్చ శతపత్రకైః| శ్వేతోత్పలసుశీతైశ్చ పూజయేన్మాసమాత్రకం||ఇతి 

ఒక నిర్దిష్ట కోరికను లేదా ఫలాన్ని ఉద్దేశించి చేసే పూజలలో  అయితే మల్లిక మల్లె నిషిద్ధం కాదు. ఆ విషయం 'జ్ఞానార్ణవం' అనే తాంత్రిక గ్రంథంలో చెప్పబడింది.

మల్లె,జాజి , సన్నజాజి , కుందము (కుందెన), వంద దళాల గల పద్మము/గులాబి మరియు  

తెల్ల కలువ వంటి సుందరమైన, చల్లని పుష్పాలతో ఒక నెల రోజులు దేవతను పూజించాలి.

*కౌలాలవీయే*

సుందరీ భైరవీకాలీబ్రహ్మవిష్ణువివస్వతాం| తులసీవర్జితా పూజా సా పూజా సఫలా భవేత్||

విఫలేతి క్వచిత్ పాఠస్తత్రాప్యకారప్రశ్లేషాత్ సఫలేత్యర్థః పర్యవస్యతి|

బ్రహ్మవిష్ణువివస్వతామితి పుష్పచింతామణికృల్లిఖితపాఠః ప్రామాదికః| విష్ణుపూజాయాం తులసీనిషేధస్య స్వప్నేఽప్యశ్రుతత్వాత్|

సుందరీ, భైరవి, కాళీ, బ్రహ్మ, విష్ణువు మరియు వివస్వతుడు (సూర్యుడు) మొదలైన దేవతలకు తులసి లేకుండా చేసిన పూజ మాత్రమే సఫలమవుతుంది.

విఫలా అనే పాఠాంతరం కూడా కొన్నిచోట్ల ఉంది. అయితే, అక్కడ కూడా 'అ' కారం కలిసి ఉండటం వల్ల (న+విఫలా = సఫలా అనే అర్థంలో) 'సఫలమవుతుంది' అనే అర్థమే తేలుతుంది.

బ్రహ్మవిష్ణువివస్వతాం  అని 'పుష్పచింతామణి' గ్రంథకర్త రాసిన పాఠం తప్పు . ఎందుకంటే, విష్ణుమూర్తి పూజలో తులసిని నిషేధించడం అనేది కలలో కూడా వినబడని విషయం (శాస్త్రాలకు విరుద్ధం).

*నిర్బంధే*

రక్తపుష్యైర్విశేషణ సంతుష్టా భువనేశ్వరీ|

తథైవ చ్ఛిన్నమస్తాఽపి పీతైస్తు వగలాముఖీ|| గుంజయా తు విశేషేణ మాతంగీ వరదా భవేత్|

భువనేశ్వరీ దేవి ఎరుపు రంగు పువ్వులతో  విశేషంగా సంతృప్తి చెందుతుందిఅదేవిధంగా ఛిన్నమస్తా దేవి కూడా,

బగళాముఖి దేవి అయితే పసుపు రంగు పువ్వులతో విశేషంగా సంతృప్తి చెందుతుంది.

గురివింద గింజలతో విశేష పూజ చేస్తే మాతంగీ దేవి వరాలను ప్రసాదిస్తుంది.

*ముండమాలాయాo*

శ్మశానధత్తురేణైవ తుష్టా ధూమావతీ పరా|

ఏవశబ్దః ప్రాశస్త్యపరో న త్వన్యయోగవ్యవచ్ఛేదకః||

సర్వోత్కృష్టమైన ధూమావతీ దేవి శ్మశానంలో పెరిగే ఉమ్మెత్త పువ్వులు లేదా కాయలతో పూజిస్తేనే ముఖ్యంగా సంతృప్తి చెందుతుంది.కానీ ఇతర పుష్పాల తో కూడా పూజించవచ్చు.

శ్రీవిద్యోదితపుష్పైస్తు సర్వా విద్యాః ప్రపూజయేత్|

ఇతి తంత్రాంతరవచనాత్  మేరుతంత్రే-

కుందమందారకుముదమాలతీపద్మకేతకం|

నంద్యావర్త్తాహ్వయం జాతీ కహారం చంపకం తథా| రక్తోత్పలాదిపుష్పాణిక్ష్మ్యాశ్చాతిప్రియాణి హి||

శ్రీవిద్యలో చెప్పబడిన పువ్వులతోనే అన్ని విద్యలకు అంటే, ఇతర దేవతలకు, దశమహావిద్యలకు పూజ చేయాలి' అని వేరొక తంత్ర గ్రంథం యొక్క వచనం ఆధారంగా, 

మేరుతంత్రంలో మొగలి ,మందారము తెల్ల కలువ ,జాజి, పద్మము తామర, కేతకము మొగలి, నందివర్ధనం, కహ్లారము ఎర్ర కలువ మరియు చంపకము సంపెంగ మొదలైన పుష్పాలు, అలాగే ఎర్ర కలువల వంటి పువ్వులు భూమిలో పుట్టినవి లేదా దేవికి సంబంధించినవి దేవికి అత్యంత ప్రియమైనవి.

*దుర్గాయాస్తు భవిష్యపురాణే*

మల్లికాముత్పలం పద్మ శమీపున్నాగచంపకం|

అశోకం కర్ణికారశ్చ ద్రోణపుష్పం విశేషతః||

 కరవీరం జపాపుష్పం కుంకుమం నాగకేశరం|

యః ప్రయచ్ఛతి పుణ్యార్థం పుష్పాణ్యేతాని భారత|| 

 చండికాయై నరశ్రేష్ట శ్రద్ధాభక్తిసమన్వితః|

స కామానఖిలాన్ ప్రాప్య శ్రీదుర్గానుచరో భవేత్||

*తథా*

పున్నాగచంపకః కుందో యూథికా నవమల్లికా| తగరార్జునమల్లీ చ బృహతీ శతపత్రికా||

తథా కుముదకహ్లారవిల్వపాటలమాలతీ| జవావిచకిలాశోకరక్తనీలోత్పలాని చ||

దమనో మరూపత్రం చ శతపుష్పం వివృద్ధయే||

తథా

సుగంధిగంధపుష్పైస్తు పూజయేద్యస్తు చండికాం| ముక్తిభిర్మాలయా వాఽపి సోఽశ్వమేధఫలం లభేత్||

నీలోత్పలసహఖేణ యో మాలాం సంప్రయచ్ఛతి|

చండికాయై నరశ్రేష్ఠ తస్య పుణ్యఫలం శృణు|| వర్షకోటిసహస్రాణి వర్షకోటిశతాని చ|| శ్రీదుర్గానుచరో భూత్వా రుద్రలోకే చ మోదతే|

ఓ భరతవంశ శ్రేష్ఠుడా ! ఓ నరశ్రేష్ఠుడా! మల్లిక, ఉత్పలం కలువ ,తామర, జమ్మి, పున్నాగ, సంపెంగ, అశోకం, కొండగోగు, తుమ్మిపువ్వు, ప్రత్యేకించి గన్నేరు,దాసాని పువ్వు, కుంకుమపువ్వు, నాగకేశరం వంటి ఈ పుష్పాలను పుణ్యం కోసం శ్రద్ధాభక్తులతో ఎవరైతే చండికాదేవికి సమర్పిస్తారో, అట్టివారు కోరిన కోరికలన్నీ తీర్చుకుని, శ్రీ దుర్గాదేవికి అనుచరుడు  అవుతారు.

ఇంకా

పున్నాగ, చంపకము, మొల్ల, జాజి, నవమల్లిక, తగరము, అర్జునము, మల్లె, వాకుపువ్వు, గులాబి

అలాగే తెల్ల కలువ ,ఎర్ర కలువ , మారేడు, పాటలము (పాదిరిపువ్వు),మందార  అశోకము, ఎర్ర కలువ, నీలి కలువలు మరియు

మరువం (దవనం),సదాపపువ్వు వీటిని ఐశ్వర్య వృద్ధి కోసం శ్రీ దేవికి సమర్పించాలి.

ఎవరైతే సుగంధం వాసన  కలిగిన పుష్పాలతో చండికాదేవిని పూజిస్తారో, లేదా ఆ పుష్పాలతో అల్లిన మాలలతో పూజిస్తారో, అట్టివారు అశ్వమేధ యాగం చేసిన ఫలాన్ని పొందుతారు.

ఓ నరశ్రేష్ఠుడా! ఎవరైతే వేలకొలది నీలోత్పలములతో (నీలి కలువల) కూడిన మాలను చండికాదేవికి సమర్పిస్తారో, వారి పుణ్యఫలం  వారు కోట్ల సంవత్సరాలు, వంద కోట్ల సంవత్సరాల పాటు శ్రీ దుర్గాదేవికి అనుచరుడై ఉండి రుద్రలోకంలో సంతోషంగా విహరిస్తాడు.

*నవగ్రహముల పుష్పాలు*

*గ్రహాణామపి తత్రైవ*

హయారికుసుమైః సూర్యం కదంబైశ్చంద్రమర్చయేత్||

క్షితిజం తు జపాపుష్పైశ్చంపకేన తు సోమజం|

శతపత్రైర్గురుః పూజ్యో జాతీపుష్పైస్తు భార్గవః|| మల్లికాకుసుమైః పంకః కుందపుష్పైర్విధుంతుదః|

కేతుశ్చ వివిధైః పుష్పైః శాంతికాలేషు సర్వదా||

సూర్యుడిని పచ్చ గన్నేరు పూలతో, చంద్రుడిని కదంబ/కలువ పూలతో, కుజుడిని దాసాని పువ్వులతో, బుధుడిని సంపెంగ పువ్వులతో, గురువును తామర/గులాబీలతో, శుక్రుడిని జాజి పువ్వులతో, శనిని మల్లె పువ్వులతో, రాహువును మొల్ల పువ్వులతో, మరియు కేతువును శాంతి కాలాల్లో వివిధ రకాల పుష్పాలతో ఎల్లప్పుడూ పూజించాలి.

*యామలే*

పుష్పైర్దేవాః ప్రసీదంతి పుష్పే దేవాశ్చ సంస్థితాః|

కి చాతిబహునోక్తేన పుష్పస్యోక్తిర్మతల్లికా||

పరం జ్యోతిః పుష్పగతం పుష్పేణైవ ప్రసీదతి|

త్రివర్గసాధనం పుష్పం పుష్టిశ్రీస్వర్గమోక్షదం|| పుష్పమూలే వసేద్ బ్రహ్మా పుష్పమధ్యే తు కేశవః|

పుష్పాత్రే తు మహాదేవః సర్వే దేవాః స్థితా దలే|

తస్మాత్ పుష్పైర్యజేద్దేవం నిత్యం భక్తియుతో నరః||

*పుష్పాలతో దేవతలు సంతోషిస్తారు.

*దేవతలు పుష్పాలలోనే స్థిరంగా నివసిస్తారు.

*అధికంగా ఇంకేం చెప్పాలి? పుష్పము యొక్క గొప్పతనం గొప్పదైనది (ఉత్తమమైనది).

*పరమమైన తేజస్సు దైవశక్తి పుష్పంలోనే నిక్షిప్తమై ఉంటుంది.

*ఆ పరమ జ్యోతి పుష్పం ద్వారానే సంతోషాన్నిస్తుంది.

*పుష్పం త్రివర్గ సాధనానికి ధర్మ, అర్థ, కామాలకు సాధనం వంటిది.

 *ఇది బలం  సంపద  స్వర్గం మరియు మోక్షాన్ని కూడా ప్రసాదిస్తుంది.

*పుష్పం యొక్క మూలంలో (క్రింది భాగంలో) బ్రహ్మ దేవుడు నివసిస్తాడు.

*పుష్పం యొక్క మధ్య భాగంలో విష్ణువు ఉంటాడు.

*పుష్పం యొక్క కొన భాగంలో మహాదేవుడు ఉంటాడు.

*పూల రేకులలో సర్వ దేవతలు కొలువై ఉంటారు.

* కాబట్టి, భక్తితో కూడిన మానవుడు ప్రతిరోజూ పుష్పాలతో దేవతను పూజించాలి.

*క్రియాసారే*

సర్వైః పుష్పైః సదా పూజ్యా విహితావిహితైరపి|

కర్త్తవ్యా సర్వదేవానాం భక్తియోగోఽత్ర కారణం దేవీపూజా సదా శస్తా జలజైః స్థలజైరపి||

విహితైర్వా నిషిద్వైర్వా భక్తియుక్తేన చేతసా||

 అన్ని రకాల పుష్పాలతో, అవి శాస్త్రాలలో ఆమోదించబడినవై  ఉన్నా లేదా ఆమోదించబడనివై ఉన్నా, దేవతలను ఎల్లప్పుడూ పూజించాలి.

 సర్వదేవతలకు ఈ విధంగా పూజ చేయాలి. ఇక్కడ అసలుకారణం కేవలం భక్తియోగమే. (పుష్పం రకం కాదు, భక్తియే ప్రధానం).

దేవీ పూజ ఎల్లప్పుడూ శ్రేష్ఠమైనది. దీనిని నీటిలో పుట్టిన పుష్పాలైన కలువ, తామర వంటివి) లేదా నేలపై పుట్టిన పుష్పాలతో మల్లె, గులాబి వంటివి కూడా చేయవచ్చు.

విహితైర్వా నిషిద్వైర్వా భక్తియుక్తేన చేతసా: అది శాస్త్రాలలో విధింపబడిన పుష్పమైనా, లేదా నిషేధించబడిన పుష్పమైనా, ముఖ్యంగా భక్తితో కూడిన మనస్సుతో పూజించాలి.

*మేరుతంత్రే*

పుష్పాభావే ప్రవాలైర్వా తదభావే చ కోరకైః|

తదభావే ఫలైః పత్రైస్తదభావే తృణాంకురైః|

పూజ కోసం పువ్వులు దొరకనప్పుడు.

వాటి  కొత్త ఆకులతో ముందుగా, పుష్పాలకు బదులుగా కోమలమైన చిగుళ్ళు లేదా కొత్త ఆకులు ఉపయోగించాలి.

అవి (చిగుళ్లు) లేకపోతే మొగ్గలతో తరువాత, చిగుళ్లు కూడా దొరకనట్లయితే, పువ్వుల మొగ్గలను ఉపయోగించాలి. అవి (మొగ్గలు) లేకపోతే పండ్లతో, ఆకులతో ఆ తరువాత, మొగ్గలు కూడా లేకపోతే, పండ్లు లేదా పక్వమైన ఆకులను ఉపయోగించాలి.

 అవి (పండ్లు/ఆకులు) లేకపోతే గడ్డి మొలకలతో చివరికి, ఇవేవీ దొరకనట్లయితే, కనీసం లేత గడ్డి మొలకలతోనైనా (దర్భ లేదా పవిత్రమైన గడ్డి మొలకలు) పూజ చేయవచ్చు.

*తంత్రాంతరే*

పుష్పం వా యది వా పత్రం యథోత్పన్నం తథాఽర్పణం|

విల్వస్య ఖదిరస్యాపి తథా ధాత్రీఫలస్య చ|| తమాలస్య చ పద్మస్య ఛిన్నభిన్నే న దూష్యతః||

పూవైనా, ఆకైనా అవి ఎలా పుట్టాయో (సహజంగా ఉన్న రూపంలో) అలాగే సమర్పించాలి. 

మామూలుగా, శివపూజకు నివేదించే పువ్వులు, పత్రాలు చిరిగిపోకుండా, లేదా పాడుకాకుండా ఉండాలి)  కానీ, బిల్వము, చండ్ర , ఉసిరికాయ యొక్క పత్రాలు మరియు ఫలాలు 

 మరియు తమలపాకు తామర పువ్వు  యొక్క పత్రాలు/పుష్పాలు చిరిగినా, విరిగినా, పగిలినా కూడా దోషం లేదు (దూషించబడవు), అనగా శివపూజకు ఉపయోగించవచ్చు.

*మాలినీతంత్రే*

పూజయేత్ పరమేశాని పుష్పాభావే తు పత్రకైః| పత్రాణామప్యలాభే తు ద్రుమగుల్మోద్భవాదిభిః||

తదుద్భవామప్యలాభే తు తత్ఫలేన ప్రపూజయేత్|

అక్షతైర్వా జలైర్వాఽపి తదభావే తు సర్షపైః|

సితైస్తేషామప్యలాభే మానసం పూజనం చరేత్||

పరమేశ్వరిని (దేవిని) పూజించేటప్పుడు, పువ్వులు (పుష్పం) లభించకపోతే, ఆకులతో (పత్రకైః) పూజించాలి.

ఆకులు కూడా లభించకపోతే, వృక్షాలు లేదా పొదలు  నుండి పుట్టిన ఏవైనా వస్తువులతో చిన్న కొమ్మలు, బెరడు  పూజించాలి.  ఆ వృక్ష సంబంధిత వస్తువులు కూడా లభించకపోతే, వాటి ఫలాలతో పండ్ల తో పూజించాలి.

పండ్లు కూడా లభించకపోతే, అక్షతలతో , లేదా నీటితో లేదా తెల్ల ఆవాలతో పూజించాలి.

 పైన చెప్పిన వస్తువులలో ఏదీ లభించకపోయినా, అప్పుడు మానసిక పూజను (మనసులోనే దేవుడిని ధ్యానిస్తూ, ఆరాధిస్తూ) చేయాలి.

ఇలా చెప్పబడిన రకాల పుష్పాలతో పూల దండలు చేసి దేవతలకు సమర్పించవచ్చు

*దండలు గుచ్చడానికి వాడడానికి ఏ ద్రవ్యం శుభం*

*దర్భలు వాడిన ఉత్తమం. 

• పూరికోసు ( సుతిలి/ అరటి నార ) మధ్యమం.

• నూలుదారం  సామాన్య ఫలం.

*మహాదేవ మహాదేవ మహాదేవ* 

*రాళ్ళబండి శర్మ*